Bài viết mới hơn
Đổi cách nói ①: Nói 「ちょっと待って」 phù hợp với người nghe
06/11/2025
<- Back to blog
Tìm hiểu đời sống Nhật Bản qua từ vựng (5) Vì sao nên giữ im lặng trên tàu? — Học sự quan tâm qua ngôn ngữ
Kotoba Drill Editor
Chủ đề hôm nay
Trên tàu ở Nhật, mọi người thường nói nhỏ và bật chế độ im lặng để giữ bầu không khí bình tĩnh. “Sự yên lặng” này là một phần của phép lịch sự nơi công cộng ở Nhật.
Vì sao cần yên lặng trên tàu? Câu trả lời là “sự quan tâm đến người khác”. Bài viết sẽ giải thích lý do và cách nói tiếng Nhật nhẹ nhàng để thể hiện điều đó.
Từ vựng hôm nay (Cách đọc + IPA)
| Tiếng Nhật | Cách đọc | IPA | Nghĩa & cách dùng |
|---|---|---|---|
| 「ご遠慮ください」 | ごえんりょください | [ɡo eɴɾʲo kɯdasai] | Lời yêu cầu lịch sự “xin vui lòng không …”. Ví dụ: 「通話はご遠慮ください。」 (Vui lòng không gọi điện.) |
| 「お静かにお願いします」 | おしずかにおねがいします | [o ɕizɯka ni o neɡai ɕimasɯ] | Yêu cầu lịch sự đề nghị mọi người giữ yên lặng. |
| 「マナー」 | まなー | [manaː] | Phép lịch sự/quy tắc ứng xử; quan trọng ở nơi công cộng tại Nhật. |
| 「思いやり」 | おもいやり | [omoijaɾi] | Nghĩ cho người khác, tránh làm phiền. |
| 「ご協力ください」 | ごきょうりょくください | [ɡo kʲoː ɾʲokɯdasai] | Xin vui lòng cùng hợp tác tuân thủ. |
| 「〜ないでください」 | 〜ないでください | [naide kɯdasai] | “Xin đừng …” một cách nhẹ nhàng. Ví dụ: 「大声で話さないでください。」 (Xin đừng nói to.) |
Note
IPA chỉ để tham khảo học tập. Phát âm có thể thay đổi đôi chút tùy vùng và cách nói.
Ghi chú văn hóa: Sự dịu dàng trong yên lặng
Ở Nhật, giữ yên lặng nơi công cộng được xem là hành động quan tâm đến người khác. Trên tàu, nhiều người lạ cùng chia sẻ một không gian; vì thế “không làm phiền người khác” rất quan trọng.
Trong tiếng Nhật, “静か” không chỉ là ít tiếng ồn mà còn là tâm trạng bình yên. Giữ yên lặng giúp giữ sự bình yên cho mọi người và cho chính mình.
Callout
Có người không khỏe, có người bế em bé, có người chờ cuộc gọi công việc gấp. Sự yên lặng cũng là cách giúp đỡ những người ở vị thế yếu hơn.
Ngữ pháp: Cách yêu cầu nhẹ nhàng trong tiếng Nhật
Tiếng Nhật thường dùng lời yêu cầu thay cho mệnh lệnh. Ở nơi công cộng như tàu/bus, cách nói lịch sự rất quan trọng.
「〜ください」: yêu cầu lịch sự
Ví dụ: 「席をゆずってください。」 (Xin nhường ghế.) Dạng yêu cầu cơ bản, nhẹ nhàng.
「〜ないでください」: cấm đoán nhẹ nhàng
Ví dụ: 「大声で話さないでください。」 (Xin đừng nói to.) Truyền đạt mong muốn mà không trách móc.
「〜ないように」: thể hiện sự quan tâm
Ví dụ: 「他の人の迷惑にならないようにしましょう。」 (Hãy cùng cố gắng để không làm phiền người khác.) Lời kêu gọi hợp tác, gồm cả bản thân.
「〜てもいいです」: xin phép
Ví dụ: 「ここで話してもいいですか。」 (Mình nói chuyện ở đây được không?) Kiểm tra cảm nhận của đối phương.
Note
Chỉ thay đổi cách nói một chút cũng làm cảm giác khác hẳn. Cách nói nhẹ nhàng thể hiện sự tôn trọng và quan tâm.
Góc nhìn thế giới: Cảm nhận khác nhau về “yên lặng”
Các nền văn hóa có cảm nhận khác nhau về “yên lặng”. Biết sự khác biệt giúp thấy rõ nét đặc trưng của Nhật.
Nơi xem yên lặng là quan tâm
- Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, v.v. Yên lặng nơi công cộng là hành động quan tâm đến người khác.
Nơi coi trọng tự do và tự nhiên
- Hoa Kỳ, Philippines, Indonesia, Malaysia, v.v. Coi trọng sự là chính mình và giao tiếp; trò chuyện là tự nhiên.
Nơi thấy sự nhộn nhịp tạo cảm giác an tâm
- Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Nepal, Bangladesh, v.v. Tiếng nói/âm thanh là nhịp điệu cuộc sống; đôi khi ưa thích sự rộn ràng hơn im lặng.
Note
Khác biệt không phải hơn kém. Mỗi văn hóa có cách thể hiện “quan tâm” riêng.
Hội thoại ngắn (trên tàu)
Bối cảnh: Muốn nói chuyện nhỏ nhẹ với bạn.
– A: 「ここで少し話してもいいですか。」 (Mình nói vài câu ở đây được không?) – B: 「はい、いいですよ。声は小さくしましょう。」 (Được chứ. Hãy nói nhỏ nhé.) – A: 「ありがとうございます。通話はしないでおきます。」 (Cảm ơn bạn. Mình sẽ không gọi điện.)
| Cách nói | Điểm cần nhớ |
|---|---|
| 「〜してもいいですか。」 | Xin phép một cách lịch sự. |
| 「声は小さくしましょう。」 | Lời đề nghị bao gồm cả mình và bạn. |
| 「通話はしないでください。」 | “Xin đừng …” nhẹ nhàng; thường thấy trên biển báo. |
Biển báo/Thông báo (chuyển sang tiếng Nhật dễ hiểu)
- 「車内での通話はお控えください。」 → 「電車の中で電話をしないでください。」
- 「優先席付近では、マナーモードに設定のうえ通話はお控えください。」 → 「優先席の近くでは、スマートフォンをマナーモードにして、電話はしないでください。」
- 「周囲のお客さまへのご配慮をお願いします。」 → 「まわりの人のために、静かにお願いします。」
Tóm tắt hôm nay
- Giữ yên lặng thể hiện “văn hóa quan tâm” của Nhật.
- Các mẫu như 「〜ください」「〜ないように」 mang ý tôn trọng và quan tâm.
- So sánh văn hóa giúp hiểu rõ hơn về phép lịch sự nơi công cộng của Nhật.
Kỳ sau: “Hiểu cuộc sống Nhật Bản qua từ vựng (6)”. Gợi ý: Ý nghĩa trong lời chào 「いらっしゃいませ」 khi mua sắm.
