Tìm hiểu đời sống Nhật Bản qua từ vựng (4) Ở Nhật không có tip, nói “cảm ơn” thế nào?

Chủ đề hôm nay

Ở nhiều quốc gia, tip tại nhà hàng hoặc khách sạn là “dấu hiệu của lời cảm ơn”. Tại Nhật Bản, không có thói quen này. Dù vậy, người Nhật vẫn bày tỏ “cảm ơn” bằng lời nói và những cử chỉ nhỏ trong đời sống hằng ngày.

Bài viết giải thích vì sao không có tip, và dạy các câu tiếng Nhật đơn giản để thể hiện lòng biết ơn.

Từ vựng hôm nay (cách đọc + IPA)

Các cách nói “cảm ơn” thường gặp. Hãy thử dùng trong tình huống đơn giản.

Tiếng Nhật	Cách đọc (kana)	IPA	Nghĩa & cách dùng
「ありがとうございます」	「ありがとうございます」	[aɾiɡatoː ɡozaimasɯ]	Lời cảm ơn lịch sự phổ biến nhất. Dùng cho việc đang diễn ra hoặc vừa xảy ra.
「ありがとうございました」	「ありがとうございました」	[aɾiɡatoː ɡozaimaɕita]	Cảm ơn cho việc đã kết thúc. Phù hợp khi rời cửa hàng.
「ごちそうさまでした」	「ごちそうさまでした」	[ɡotɕisoːsame deɕita]	Nói sau bữa ăn. Dùng ở nhà hoặc nhà hàng.
「お世話になります」	「おせわになります」	[osewa ninaɾimasɯ]	Nói trước khi nhận giúp đỡ. Thường gặp trong công việc/thủ tục.
「感謝申し上げます」	「かんしゃもうしあげます」	[kaɴɕa moːɕiaɡemasɯ]	Rất trang trọng. Dùng trong thư từ hoặc bài phát biểu.

Note

IPA là bảng phiên âm quốc tế. Trong lời nói, nguyên âm “う (ɯ)” có thể nhẹ đi (ví dụ: 「です」 ≈ [des]). Để học tập, bài viết dùng dạng cơ bản.

Ghi chú văn hóa: Ở Nhật, người ta “trao” cảm xúc bằng lời nói

Thay vì tip, người ta dùng lời nói để bày tỏ cảm ơn. Những câu như 「ありがとうございます」 và 「ごちそうさまでした」 thể hiện văn hóa “đáp lại bằng tấm lòng, không phải tiền”.

Nhiều người cho rằng đưa tiền khiến quan hệ giống như quan hệ thuê mướn. Lòng biết ơn nên trao đổi trong mối quan hệ bình đẳng; tự nhiên nhất là dùng lời nói và thái độ.

Callout

Ở một số khách sạn/điểm du lịch có thể có “tiền tượng trưng” nhỏ, nhưng không phổ biến. Hãy ưu tiên lời nói.

Ngữ pháp: 「〜てくれてありがとう」

Khi nói rõ “biết ơn vì điều gì”, câu nói sẽ ấm áp hơn.

Dạng cơ bản

「〜てくれてありがとう」 (Cảm ơn vì đã …)

Câu ví dụ	Nghĩa
「手伝ってくれてありがとう。」	Cảm ơn vì đã giúp.
「来てくれてありがとう。」	Cảm ơn vì đã đến.
「話してくれてありがとう。」	Cảm ơn vì đã chia sẻ.

Gần giống “Thank you for doing …” trong tiếng Anh, nhưng tiếng Nhật nhấn mạnh hơn về sự đồng cảm với hành động của đối phương.

Lịch sự hơn: dùng 「〜てくださってありがとうございます」.

Luyện tập: Đổi câu (A2)

Đổi thành 「〜てくれてありがとう」.

「きのう、道を教えてくれました。」→「道を教えてくれてありがとう。」（Hôm qua bạn chỉ đường cho tôi. → Cảm ơn vì đã chỉ đường.）
「ドアを開けてくれました。」→「ドアを開けてくれてありがとう。」（Bạn mở cửa giúp tôi. → Cảm ơn vì đã mở cửa.）
「メールを送ってくれました。」→「メールを送ってくれてありがとう。」（Bạn gửi email cho tôi. → Cảm ơn vì đã gửi email.）

「〜てくれて」って？

「〜てくれて」 cho thấy ai đó đã làm điều gì đó vì bạn. Trong đó có cảm xúc biết ơn.

Học “cảm ơn” theo tình huống

Không có tip vẫn bày tỏ được sự tinh tế bằng lời nói và hành động nhỏ.

Ở cửa hàng: Sau khi trả tiền, hơi cúi đầu và nói 「ありがとうございました」 (Xin chân thành cảm ơn.).
Sau bữa ăn: Trước khi rời bàn, nói 「ごちそうさまでした」 (Xin cảm ơn vì bữa ăn.).
Khi được giúp đỡ: 「助かりました。ありがとうございます」 (Giúp ích rất nhiều. Xin cảm ơn.).
Khi được chỉ đường: 「ありがとうございます。助かりました」 (Xin cảm ơn. Rất hữu ích.).
Khi nhờ hỗ trợ công việc: 「お世話になります。どうぞよろしくお願いします」 (Rất mong được giúp đỡ. Xin cảm ơn trước.).

Note

Một cái cúi nhẹ và nụ cười tự nhiên mang lại nhiều thiện cảm. Giữ giọng vừa đủ, tránh làm phiền người khác.

Tóm tắt hôm nay

Ở Nhật, người ta nói lời cảm ơn bằng lời nói thay vì tip.
Lòng biết ơn là sự trao đổi tình cảm bình đẳng, không phải tiền bạc.
Dùng 「〜てくれてありがとう」 để nêu rõ điều bạn trân trọng.
Cúi nhẹ và mỉm cười cũng là cách bày tỏ sự tử tế.

Kỳ sau: “Hiểu đời sống Nhật qua từ ngữ (5)” Vì sao cần yên lặng trên tàu điện? — Học sự tinh tế qua lời nói